БЛОГ ВУЧЭБНА-МЕТАДЫЧНАГА АБ’ЯДНАННЯ НАСТАЎНІКАЎ БЕЛАРУСКАЙ МОВЫ І ЛІТАРАТУРЫ ГІМНАЗІІ №71 Г.ГОМЕЛЯ

Адзначце правільна ўтвораныя і запісаныя дзеепрыметнікі: 1) прывезяны, 2) завостраны, 3) выпіхнуты, 4) знясілены, 5) загоенныя. Адзначце словазлучэнні з формамі дзеепрыметнікаў, якія не адпавядаюць нормам беларускай мовы: 1) спушчаны рукаў, 2)заснежаты падворак, 3)абсыпленая цветам, 4)забыліўшыйся абутак, 5) скошаная трава. Адзначце словазлучэнні з нарматыўнымі формамі дзеепрыметнікаў: 1)распрацаваны план, 2) спатнелы твар, 3)хвалюючыйся настаўнік, 4)грукочучы транспарцёр, 5) разбіты посуд. Адзначце памылкова ўтвораныя або запісаныя формы дзеепрыметнікаў: 1) адкрыўшаяся далеч, 2)дапрацаваны рукапіс, 3)выдаткаванныя грошы, 4) абжытыя мясціны, 5) сустракаемыя госці. Адзначце сказы з формамі дзеепрыметнікаў, якія не адпавядаюць нормам беларускай мовы: Цёплы змрок выносіў з сабою на вольнае паветра з ачышчаючаю пыл вільгаццю і лёгкасць, і пах, і спакой. Гойдалася верхавіна бярозы, адламаная ўчарашняй бурай. У нейкім панылым маўчанні застылі кусты жаўцеючага алешніку. Спеў салаўя, цешыўшый

  1.Адзначце складаназлучаныя сказы: 1) Вясна была яшчэ ў пачатку, але снягі ўжо раставалі. 2) Бацька моўкне і чакае, што скажа дзядзька або маці. 3) Знаю: няма таго зелля, што хоць на міг ад тугі па Айчыне вылечвае. 4) Рыбак быў дзядзька наш Антоні, як і работнік, адмысловы; а Уладзік пасвіў дзесь каровы, травіў чужыя сенажаці; а дома з дзецьмі была маці. 5) Спадзе вада, і травы забуяюць. 6) Вецер дзьмуў, і шумеў па-над Нёманам бор. 7) У гэтыя дні заняты і жнеі, і механізатары, і малацільшчыкі, і шафёры, і возчыкі, і наогул усе, ад старога да малога. 2.Якія з прыведзеных ніжэй фармулёвак адпавядаюць паняццю складаназлучаны сказ ? 1) Складаназлучаны сказ – гэта такі сказ, у які ўваходзяць дзве або больш частак, якія нагадваюць простыя сказы і аб’яднаны ў адно цэлае па сэнсе і нтанацыі. 2) Складаназлучаны сказ – гэта сказ, у які ўваходзяць дзве і больш сінтаксічна раўнапраўныя часткі, аб’яднаныя злучальнымі злучнікамі ў адно сэнсавае цэлае. 3) Складаназлучаны сказ – гэта такі злучнікавы

 Варыянт 1 А1. Адзначце словы, у якіх прапушчана літара а: а) тэ..тр; б) афіцы..нт; в) тэ..рэма; г) ды..гназ. А2. Адзначце слова, у якім няма прыстаўной літары: а) ільвіны; б) ільготны; в) арбіта. А3. Адзначце словазлучэнні, у якіх пішацца прыстаўная галосная: а) балота _мшэе; б) вялікая _льдзіна; в) конь _ржаў; г) відаць з-пад _льду. А4. Адзначце слова, у якім прапушчана літара і: а) пера..начыць; б) за..нелы; в) пра…нфармаваць; г) за..сці. А5. Адзначце словы, у якіх пішацца спалучэнне ты: а) с..мул; б) Антарк..да; в) фун..к; г) каран..н. А6. Адзначце словы, у якіх прапушчана літара: а) трэц..і; б) даўгалец..е; в) бас..ейн; г) Жан..а. А7. Адзначце словы з марфалагічным падваеннем: а) лімонны; б) Ганна; в) аббегчы; г) збожжа. А8. Адзначце словы, у якіх пішацца ў: а) да ..рача; б) рады..с; в) ..ладзімір; г) хлопцы-..мельцы. А9. Адзначце словы, у якіх пішацца ь: а) пайс..ці; б) прэм..ера; в) дзес..ці; г) л..ецца. А10. Адзначце словы, у якіх не пішацца апостраф: а) камп..ютар; б) (з) любо

  Арфаграфічны прынцып   (лац.  рrіпсірuт —  аснова, пачатак) — пэўная заканамернасць, звязаная з нацыянальнай спецыфікай мовы, на аснове якой грунтуюцца і аб’ядноўваюцца ў групы канкрэтныя правілы напісання. Іншымі словамі — гэта кіруючая ідэя ў выбары літар там, дзе гук можа быць абазначаны варыятыўна. У сучаснай беларускай арфаграфіі пераважная большасць усіх правілаў аб’ядноўваюцца ў групы на аснове  фанетычнага, марфалагічнага (фанематычнага), традыцыйнага, дыферэнцыйнага   прынцыпаў. Два з іх (фанетычны і фанематычны) з’яўляюцца вядучымі. Гэта значыць, што большасць беларускіх правілаў заснаваныя менавіта на гэтых прынцыпах. Фанетычным прынцыпам   прынята называць такі прынцып напісання слоў, паводле якога гукі перадаюцца на пісьме адпаведна літаратурнаму вымаўленню (вымаўляем  [дэзынф’экцыйа], [фарватар], [баранав’іцк’і],  пішам  дэзынфекцыя, фарватар, баранавіцкі).  Пры дапамозе гэтага прынцыпу адлюстроўваюцца пазіцыйныя чаргаванні гукаў, г. зн. гукі слабых пазіцый абазначаюцца